Zoezi la uandikishaji wa wanafunzi wapya wa darasa la kwanza mwaka huu
limeanza na misukosuko ya aina yake. Baadhi ya maeneo nchini yamekumbwa
na mgogoro mkubwa baina ya wazazi na walimu, chanzo kikitajwa kuwa ni
pamoja na gharama ambazo kila mtoto hutakiwa alipiwe na wazazi wake
kabla ya kupatiwa fursa ya kuandikishwa.
Taarifa zilizoripotiwa jana zilionyesha kuwa mjini Morogoro hali haikuwa
shwari. Vurugu kubwa ziliibuka na mwishowe baadhi ya wazazi wanaodaiwa
kuwa ni wenye itikadi tofauti za vyama walivaana mwilini.
Katika kisa hicho, inalezwa kuwa kila mzazi alitakiwa alipe walau
Sh.50,000 ndipo kila mtoto aliyempeleka shuleni apate fursa ya
kuandikishwa. Kwamba, baadhi ya wazazi wenye uwezo kifedha walilipia
gharama hizo bila shida. Hata hivyo, wengine wakataka watoto wao
waendelee kuandikishwa hata kama walikosa fedha hizo kwavile si sera ya
serikali kuwabagua wananchi wake kwa kigezo cha pesa.
Inadaiwa kuwa sintofahamu hiyo ikakolezwa na itikadi za vyama baada ya
mzazi mmojawapo anayedaiwa kuwa ni wa chama tawala kutetea ulipaji wa
gharama hizo huku mwingine anayedhaniwa kuwa ni wa upinzani akipinga
vikali. Mwishowe wawili hao wakavaana kwa nia ya kushikishana adabu.
Walishindwa kukubaliana juu ya kutofautiana kwao.
NIPASHE hatukusudii kujadili ugomvi baina ya wazazi hao wa Morogoro. Na
wala siyo lengo letu pia kuwa mahakimu na kueleza ni nani kati yao aliye
sahihi. Bali, tunalichukulia tukio hili kuwa ni mfano wa kile
kinachotokea katika maeneo mengi nchini.
Kwamba, katika kipindi hiki, baadhi ya walimu wakuu huwageuza wazazi
kuwa mtaji. Huanzisha michango mingi kwa visingizio mbalimbali, lengo
likiwa ni kuwakamua wazazi hadi tone la mwisho. Katika hili, sisi
hatuoni kuwa ni sahihi. Siyo haki hata kidogo kuwabebesha wazazi mzigo
mzito wa gharama za elimu kupitia rundo la michango inayoanzishwa kwa
visingizio mbalimbali.
Kwa mfano, sisi tunaona kuwa kuwalazimisha wazazi kulipa Sh. 50,000 kwa
kila mtoto ndipo haki ya kuandikishwa shule ipatikane siyo uamuzi
sahihi. Tunaamini hivyo kutokana na ukweli kuwa mara zote, serikali yetu
imekuwa ikisisitiza kuwa elimu ya msingi ni lazima kwa kila mtoto
aliyefikisha umri wa kwenda shule. Tena, kadri ya ufahamu wetu, elimu
hii hutolewa bure.
Abadan, michango ya aina yoyote ile haiwezi kuwa chanzo cha mwanafunzi
wa darasa la kwanza kunyimwa haki yake ya kuandikishwa. Na ndiyo maana,
kwa tukio la Morogoro, Mbunge wa Jimbo hilo aliingilia kati na kuwataka
walimu kuwaandikisha watoto wote bila kujali kama wazazi wao wamelipa
mchango wa Sh. 50,000 ama la. Ni kwa sababu elimu ya msingi ni ya
lazima, na tena ni haki ya kila mtoto.
Isitoshe, kwa mujibu wa nyaraka mbalimbali za elimu nchini, umri wa
kuanza darasa la kwanza una ukomo wake. Kutomuandikisha mtoto aliyefikia
umri wa kuanza shule ni kumpa adhabu asiyostahili kwani kuna uwezekano
mkubwa wa kukataliwa katika mwaka unaofuata kutokana na kigezo cha kuwa
na umri mkubwa. Matokeo yake, taifa litakuwa katika hatari ya kuwa na
idadi kubwa ya watu wasiojua kusoma na kuandika. Hili siyo jambo zuri
hata kidogo.
NIPASHE hatupingi hatua ya wananchi kutakiwa kuchangia maendeleo yao,
yakiwamo ya elimu. Hata hivyo, michango hii haipaswi kuwa chanzo cha
kuongeza kwa idadi ya wasiojua kusoma na kuandika. Haipaswi vilevile
kuwa chanzo cha kuligawa taifa kwa misingi ya wenye nacho na wasio
nacho. Isitoshe, tunadhani kwamba sasa kuna kila sababu kwa viongozi
wanaosimamia elimu kuingilia kati na kusimamia kwa vitendo kauli zao
mbalimbali zinazosisitiza kuwa elimu ya msingi ni ya lazima kwa kila
mtoto na kwamba, hakuna ada wala michango yoyote ya lazima.
Kuachia hali iendelee kuwa kama Morogoro ni hatari. Ni kuichafua
serikali ambayo lengo lake zuri la kutoa elimu ya msingi bure linaelekea
kutibuliwa na watu wachache walio na vipaji vya kubuni kila aina ya
michango ili kuwakamua wazazi kwa maslahi yanayotiliwa shaka.
Michango mingi kama ya madawati, ya uji, ya ulinzi, ya nembo za shule na
ya mitihani kwa shule za msingi haipaswi hata kidogo kutumiwa kwa
maslahi ya wachache kwani athari za kuwa na taifa lililojaa watu
wasiojua kusoma na kuandika ni kubwa sana na kamwe hazipimiki kirahisi.
Shime, michango hii katika uandikishaji wa wanafunzi wapya wa darasa la kwanza isitumiwe kubagua wasio na uwezo.
chanzo Nipashe